در این مقاله قصد داریم ضمن توضحات کامل در مورد استخدامهای رسمی و پیمانی به تفاوت، مزایای و معایت این دو نوع قرارداد که سوال بسیاری از کاربران محترم جاب یابی است بپردازیم. در اداده با ما همراه باشید
استخدام پیمانی یکی از رایجترین شیوههای استخدامی در کشور است اما به همان اندازه، ابهامات زیادی دربارۀ آن وجود دارد. این روزها، کارفرمایان اغلب نیروهای واجد شرایط را از طریق استخدام پیمانی، به کار میگیرند و این مسئله، زمینه نگرانی متقاضیان شغلی را فراهم آورده است. بخشی از این نگرانی، به این دلیل است که نمیدانند شرایط و قوانین حاکم بر این نوع استخدام چیست.
استخدام پیمانی به معنی بستن قرارداد کار موقت به مدت ۱ سال تا ۳ سال برای انجام یک کار مشخص است. قرارداد موقت، با ذکر اصول پیمان مانند مشخصات کارمند و کارفرما، موضوع کار، حقوق و مدت زمان قرارداد، منعقد میشود. قرارداد موقت را اغلب میتوان تا ۱۰ سال تمدید کرد اما اگر کارمند، به مفاد قرارداد پایبند نباشد و رضایت کارفرما را جلب نکند، قرارداد پیمانی برای سالهای دیگر، تمدید نخواهد شد.
داوطلبان استخدام پیمانی باید از دو گروه شرایط عمومی و اختصاصی برخوردار باشند. شرایط عمومی عبارت هستند از:
۱. تابعیت جمهوری اسلامی ایران
۲. داشتن کارت پایان خدمت سربازی یا معافیت قانون
۳. عدم اعتیاد به مواد مخدر
۴. نداشتن سوءپیشینه جزائی
۵. اثبات توانایی انجام کار
۶. داشتن حداقل ۱۸ سال سن
شرایط اختصاصی برای استخدام پیمانی معمولا توسط کارفرما تعیین میشود. مثلا مدرک تحصیلی مرتبط با موضوع پیمان، سابقه تجربی و قبولی در مصاحبه یا امتحان. پس از قبولی، داوطلب باید فرمی را که سازمان امور اداری و استخدامی کشور برای قرارداد موقت تنظیم کرده است، تکمیل نماید.
بعد از آشنایی با این که استخدام پیمانی چیست، با انواع مختلف قراردادهای موقت که انجام میگیرد آشنا میشویم. نوع قرارداد موقت در استخدام قراردادی، به نحوه پرداخت حقوق کارمند پیمانی بستگی دارد. بنابراین، ۴ نوع قرارداد موقت وجود دارند که بر اساس نحوه پرداخت، قابل شناسایی هستند.
در این نوع قرارداد برای استخدام پیمانی، کارفرما و کارمند پیمانی، بر سر نرخ حقوق برای هر واحد کار، به توافق میرسند. واحد کار را بر اساس متغیرهای مشاغل مختلف تعیین میکنند؛ مانند ساعات کاری، تعداد پروژه، طرح و متر مربع. نرخ حقوق برای هر واحد کار، طبق قوانین مصوب اداره سازمان امور اداری و استخدامی کشور تعیین میشود. در این نوع قرارداد، کارفرما، شرایط انجام کار را تعیین کرده و در صورتعدم رعایت شرایط زمانی یا کیفی توسط کارمند پیمانی، حقوق پرداختی برای هر واحد کار را تعدیل خواهد کرد.
حقوق پرداختی در این نوع قرارداد، بر اساس توافق اولیه کارفرما و کارمند پیمانی بر سر تحویل پروژه یا ارائه خدمات مشخص، تعیین میشود. بنابراین، کارمند تعهد میدهد که در چهارچوب زمانی و سطح کیفی تعیینشده، کار مورد نظر را انجام دهد و حقوقی را که در ابتدای کار مشخص شده است دریافت کند.
بیشتر بخوانید - استخدام در منطقه ازاد انزلی ۱۴۰۳
بدیهی است که در صورت نقض مفاد قرارداد استخدام پیمانی، کارفرما میتواند مبلغ توافقی را تعدیل نماید. البته، ریسک کارفرما در این نوع قرارداد، بیشتر است چراکه سنجش عملکرد کارمند پیمانی، باید توسط مرجع بیطرف انجام بگیرد و این کار، هزینههایی برای کارفرما به وجود میآورد. به همین دلیل است که کارفرمایان، علاوه بر حقوق مقطوع، پاداشهایی را برای کارمند پیمانی در نظر میگیرند تا مهلت زمانی و کیفیت کار را رعایت کنند. همچنین، پرداخت حقوق، در بازههای زمانی مشخص یا برحسب پیشرفت پروژه، انجام میگیرد.
شرایط برخی مشاغل، طوری است که کارمند پیمانی برای انجام کار خود به تأمین مالی و تجهیزات و امکانات نیاز دارد. کارفرما، با عقد قرارداد امانی، هزینه انجام پروژه را پرداخت کرده و تجهیزات لازم را در اختیار کارمند پیمانی قرار میدهد. در قرارداد امانی، کارمند پیمانی، بر اساس حقالزحمه مشخص و هزینههای انجام کار، حقوق دریافت میکند.
در این نوع قرارداد که شباهت زیادی به قرارداد امانی دارد، کارمند پیمانی، درصدی از سود کار را دریافت میکند. اگر کارمند پیمانی برای انجام پروژه یا ارائه خدمات مشخص، هزینهای را متحمل شود، معادل آن را از کارفرما دریافت میکند. یکی از نقاط ضعف استخدام پیمانی مبتنی بر پرداخت درصدی، بروز اختلاف میان کارفرما و کارمند است؛ چراکه نحوه محاسبه سود یا هزینه صرفشده برای انجام کار، اغلب مناقشهبرانگیز است. علاوهبراین، گاهی انتظار کارفرما درباره سودمندی کارمند پیمانی، برآورده نمیشود یا میزان هزینه انجام کار، بیش از برآورد اولیه میشود.
برای آشنایی بیشتر با این که قوانین استخدام پیمانی چیست، تبصره ۷ قانون استخدام کشوری، حاوی آییننامه استخدام پیمانی است و در آن، قوانین حاکم بر وظایف کارفرما و کارمند پیمانی، تنظیم شده است. بر اساس آییننامه، قوانین اداری و استخدامی مربوط به کارمندان پیمانی و رسمی، یکسان هستند و قرارداد موقت بر اساس قوانین اداره سازمان امور اداری و استخدامی کشور، منعقد میشود. وظایف کارفرما و کارمند پیمانی نیز در قرارداد موقت ذکر میشود و هر دو طرف، ملزم به رعایت مفاد آن هستند.
بیشتر بخوانید - مراحل استخدام در ادارات و دستگاههای دولتی
قرارداد موقت معمولا برای ۱ تا ۳ سال، منعقد میشود اما در صورت رضایت کارفرما از عملکرد کارمند پیمانی، امکان تمدید قرارداد تا ۵ سال و حتی ۱۰ سال نیز وجود دارد. شرایط لازم برای تمدید قرارداد، به شرح زیر هستند:
در صورتیکه کارمند پیمانی، وظایف مندرج در قرارداد را بهخوبی انجام دهد، زمینه رضایت از او فراهم خواهد شد. هر شخصی ممکن است مرتکب خطا شود اما میزان نارضایتی نباید از ۱۰ درصد کل کار انجامگرفته، فراتر برود.
یکی از روشهای تشخیص رضایتمندی کارفرما، عدم دریافت اخطار از سوی او است. طبق بند (ج) ماده ۹ آییننامه، بیش از دو بار اخطار کتبی و بیش از یک بار توبیخ با درج در پرونده، زمینهعدم تمدید قرارداد موقت را فراهم میسازد.
کارمند پیمانی که در طول مدت قرارداد، قوانین رسمی و شرکتی را نقض نکند، از شانس تمدید قرارداد، برخوردار خواهد بود. فساد مالی یا اخلاقی و نقض مفاد قرارداد، از جمله آسیبهای حسن سابقه هستند.
ممکن است کارمند پیمانی، از همه شرایط لازم برای تمدید قرارداد استخدام پیمانی، برخوردار باشد اما به دلیل تعدیل نیرو یاعدم نیاز کارفرما به خدمات او، قرارداد تمدید نشود.
اگر کارمند پیمانی، بیش از ۷ روز غیبت غیرموجه داشته باشد، قرارداد موقت او بهصورت یکطرفه فسخ خواهد شد. کارمند پیمانی، در صورت نیاز به مرخصی طولانی بهدلیل بیماری، شرایط خانوادگی یا بارداری، میتواند با جلب موافقت کارفرما، به مرخصی بدون حقوق برود. دوران مرخصی بدون حقوق، جزو سوابق کاری محسوب نمیشود اما قرارداد موقت، همچنان حفظ میشود.
کارفرما، موظف است تا حق بیمه کارمند پیمانی را به سازمان تأمین اجتماعی بپردازد اما این نوع بیمه، شامل خدمات بازنشستگی نمیشود. علاوهبراین، اگر به هر دلیلی، حادثهای برای کارمند در محل کار اتفاق بیفتد و موجب ازکارافتادگی یا فوت او شود، مستمری تأمین اجتماعی به او یا خانوادهاش تعلق خواهد گرفت.
مستخدم پیمانی، نمیتواند همزمان در دو شرکت، دو قرارداد موقت ببندد یا در شرکتهای دولتی نیز کار کند. اگر کارفرما یا کارمند، به هر دلیلی قصد فسخ قرارداد موقت را داشته باشند، باید یک ماه قبل از موعد مقرر، آن را اعلام کنند.
در صورتعدم تمدید قرارداد موقت هنگام اتمام آن، کارفرما باید برای هر یک سال خدمت، یک ماه حقوق پرداخت کند. در صورت نیاز به تغییر شغل کارمند پیمانی، کارفرما میتواند قرارداد موقت را اصلاح و تمدید کند.
اغلب اوقات، هنگام بحث درباره این که مزایا و معایب استخدام پیمانی چیست، معایب آن بیشتر مورد تأکید قرار میگیرند اما نباید مزایا را نادیده گرفت. متقاضی کار پیمانی، باید سود و زیان این نوع استخدام را بر اساس شرایط موجود، بسنجد و بر همان اساس، تصمیم بگیرد. برخی از مهمترین مزایا و معایب استخدام پیمانی، به شرح زیر هستند.
بیمه تأمین اجتماعی. درست است که بیمه بازنشستگی به کارمند پیمانی تعلق نمیگیرد اما بر اساس قوانین سازمان امور اداری و استخدامی کشور، سازمان تأمین اجتماعی، مسئول بیمه کارمندان پیمانی است. درواقع، کارمندان پیمانی، تحت حمایت کامل سازمان تأمین اجتماعی قرار دارند. طبق ماده ۱۶ آییننامه استخدام پیمانی، کارمند پیمانی، مستمری بازنشستگی بیمه تأمین اجتماعی را نیز دریافت خواهد کرد.
بیشتر بخوانید - شرایط استخدام ادارات دولتی
شانس بیشتر برای استخدام رسمی. در صورتیکه سازمانی به نیروی رسمی نیاز پیدا کند، ابتدا سراغ کارمندان پیمانی خود میرود. بنابراین، در میان داوطلبانی که واجد شرایط استخدام رسمی سازمان هستند و در آزمون و گزینش نیز قبول شدهاند، کارمندان پیمانی، از اولویت بالاتری برخوردار هستند.
نبود امنیت شغلی. یکی از بزرگترین معایب استخدام پیمانی در مقایسه با استخدام رسمی برای متقاضیان شغلی، نبود امنیت شغلی است. قرارداد موقت معمولا برای ۱ تا ۳ سال بسته میشود و هیچ تضمینی برای تمدید قرارداد وجود ندارد. در صورتیکه کارفرما، نسبت به عملکرد کارمند پیمانی، رضایت داشته باشد، ممکن است قرارداد تا ۵ سال دیگر نیز تمدید شود. علاوهبراین، برخی شرکتها با برگزاری دورههای آموزشی برای افزایش سطح مهارت کارمندان پیمانی خود، قرارداد پیمانی را به قرارداد رسمی تبدیل میکنند. عدم برخورداری از حقوق و مزایای کارمندان رسمی. غیر از موارد استثنایی، کارمندان پیمانی، حقوق کمتری نسبت به کارمندان رسمی دریافت میکنند و از مزایا و بیمه بازنشستگی نیز محروم هستند. همچنین، میزان حقوق مندرج در قرارداد موقت، تا اتمام آن تغییر نمیکند، در حالی که افزایش حقوق کارمندان، امری رایج است.
محدودیت مرخصی. از دیگر معایب استخدام پیمانی، محدودیت مرخصی این نوع استخدام است. کارمندان پیمانی، با دو نوع محدودیت در زمینه مرخصی مواجه هستند. محدودیت اول، تعداد روزهای مرخصی در طول یک سال است. تعداد روزهای مرخصی در هر سال، در قرارداد موقت قید میشود اما اکثر اوقات، کارمند پیمانی تنها ۳۰ روز در سال میتواند مرخصی بگیرند. البته، در صورت وجود شرایط اضطراری، مناسبتهای شخصی ویژه یا بیماری، کارمند پیمانی میتواند برای ۱۵ روز دیگر نیز مرخصی استحقاقی بگیرد.
در دنیای امروز، برای کسبوکار شما دو انتخاب دارید. اول اینکه برای خودتان کار کنید و دوم اینکه به استخدام رسمی کسی دربیاد. ما در اینجا به گزینه دوم یعنی این که استخدام رسمی چیست میپردازیم. اما در ابتدا باید بدانیم که استخدام چیست و با شرایط و مزایای استخدام رسمی نیز آشنا شویم.
در کل، طبق ماده ۵ قانون استخدام کشوری برای تعریف این که استخدام رسمی چیست، استخدام رسمی نوعی بهکارگیری نیرو است. به موجب آن، کارمند براساس حکم رسمی در یکی از رشتههای کاری دوازدهگانه کشوری مشمول قانون استخدام کشوری در یکی از سمتهای مؤسسات دولتی یا پستهای سازمانی یا وزارتخانههای مربوطه بهکارگیری میشود.
شما برای این که به صورت رسمی استخدام شوید باید ابتدا بدانید که انواع و شرایط استخدام رسمی چیست؛ این نوع استخدام به دو نوع کوتاهمدت و دائم یا رسمی آزمایشی و اصلی تقسیم میشود. در کل قوانین به گونهای طراحی میشوند که هیچوقت کارمندان احساس آرامش کامل نداشته باشند و همیشه زیر تیغ کارفرما و سازمانها و دولت باشند. در کل مرز خیلی مشخصی بین مشاغل با قرارداد پیمانی و رسمی آزمایشی وجود ندارد؛ بعضی آنها را یکی میدانند و بعضی مجزا کردهاند.
شرایط استخدام رسمی در ایران گزینش براساس آزمون سازمان استخدام کشوری است یا اینکه موارد آزمون شامل دروس عمومی و خصوصی شغل مربوطه است و پس از قبولی دارای یک تا چند نوبت مصاحبه است و نهایتا پس از چند ماه، نتایج اعلام میشوند. با توجه به شرایط استخدام رسمی در ایران سهمیههایی هم برای قشرهای مختلف در آن در نظر گرفته میشود. سن داوطلبین از حد مشخصی نباید بیشتر باشد، وضعیت خدمت سربازی داوطلبین باید مشخص باشد. این افراد باید دارای سلامتی کامل یا مشروط، دارایعدم سوءسابقه، عدم اشتهار به فساد، عدم اعتیاد به مواد افیونی و سکرآور و تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران باشند. همچنین پس از قبولی و استخدام از ۲ تا ۵ سال افراد رسمی آزمایشی محسوب میشوند و چنانچه لیاقت خود را نشان دهند، استخدام رسمی دائمی میشوند و افرادی که فاقد صلاحیت پست مذکور باشند بدون هیچگونه تعهد، حکم برکناریشان از طرف سازمان یا وزارتخانه مربوطه صادر میشود. این افراد تا یک سال حق شرکت در آزمون استخدامی برای پست مذکور را نخواهند داشت.
۱. از مزایای استخدام رسمی میتوان به امنیت از نظر حقوق و دستمزد: چون سازمانهای رسمی معمولا دولتیاند و از بودجه دولت استفاده میکنند، لذا حقوق کارمندان رسمی را هم دولت پرداخت میکند و از این نظر حاشیه امنی وجود دارد.
۲. فرصت ادامه تحصیل و ارتقای تحصیلی، همواره برای کارمندان رسمی وجود دارد.
۳. اخراج کارمندان بهراحتی میسر نیست و پیرو مفاد قانونی خاصی است. خلاصه، رئیس اداره یا سازمان بدون دلیل نمیتواند به هر بهانه، کارمندان رسمی را تعدیل یا اخراج کند.
۴. همچنین از مزایای استخدام رسمی ارتقای شغلی، هرچند کند، اما پایدار و پیوسته است.
۵. بخشهای زیادی در یک سازمان برای انجام وظیفه و ارتقای شغلی وجود دارد.
بیشتر بخوانید - آزمون استخدامی دستگاه های اجرایی
۶. نام و موقعیت سازمان مطلوب است، فرض کنید ریاست یا کارمند شرکت کشتیرانی یا بازرسی کل کشور باشید. نسبت به مغازهدار یا رانندهتاکسی مرتبه اجتماعی بالاتری دارید.
۷. سوال بسیاری افراد این است که مزیای استخدام رسمی چیست، باید بگوییم که مزایای این نوع استخدام بالاست و معمولا کمکها به کارمندان در این قالب صورت میگیرد. مواردی نظیر عیدی، پاداش آخر سال و غیره.
۱. خستگی ناشی از کمکاری همکاران که باعث پایینآمدن کیفیت و کمیت خروجی کار میگردد.
۲. روند افزایش حقوق کند است و سالی یکبار و حداکثر دوبار در سال رخ میدهد.
۳. بدگوئی و به اصطلاح زیرآبزنی از همکاران بسیار بالاست و در برخی موارد موجب اخراج افراد میشود.
۴. کار یکنواخت و خستهکننده است.
کارمندان رسمی تابع قوانین استخدام رسمی همان کشور هستند، در ایران نیز قوانین خاصی با توجه به این که قانون استخدام رسمی چیست وجود دارند که به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد. طبق قانون و شرایط استخدام رسمی مصوب مجلس شورای اسلامی، ماده ۳۲ درباره حقوق و دستمزد کارمندان رسمی است و بنا بر آن، به جز برخی استثناها، حقوق براساس جدول و ضرایب خاصی پرداخت و افزایش مییابد.
ماده ۳۳. این ماده ادامه قانون بالا و تعیین ضریب برای حقوق و معیشت کارکنان دولت است؛
ماده ۳۴. فرد تازه استخدامشده وارد پایه گروه ۱ در آن پست یا سازمان میشود و به مرور پایهگروه ارتقا مییابد؛
ماده ۳۵. درصورت رضایت از کارمند رسمی و اثبات صلاحیت او، هر دو سال یک پایه گروه به وی اعطا میشود؛
ماده ۳۶. شرایطی برای تغییر پایه گروه کارمندان رسمی ذکر مینماید؛
ماده ۳۸. مربوط به مسائل فوقالعاده شغلی و غیره است؛
فصل ۵. این ماده مربوط به تامین آسایش و حفظ سلامت کارمندان رسمی است و شامل چند ماده است؛
فصل ۷. درباره حقوق کارکنان رسمی است.
جمعا قانون استخدام کشوری ۱۴۹ ماده دارد و بسیاری از مفاد قانونی استخدام رسمی در آن ذکر شدهاند.
از نظر قانون جمهوری اسلامی ایران و طبق ماده قانونی ۴۵ مدیریت خدمات کشوری، کلیه قراردادهای کاری به دو شکل استخدام پیمانی و رسمی هستند. اشتغال بهصورت پیمانی، شامل مشاغل اجرایی و تصدیگری در ارگانهای دولتی و غیردولتی است و در واقع دورهای مقدماتی برای استخدام رسمی و بلندمدت به شمار میرود. قراردادهای سالانه با مدتزمانی محدود مثلا ۳ تا ۵ سال جزو قراردادهای پیمانی هستند و قراردادهای نامحدود یا بلندمدت ۳۰ یا ۲۵ساله جزو قراردادهای رسمیاند. همچنین برخی صاحبنظران قراردادهای پیمانی را از قراردادهای کوتاهمدت جدا فرض میکنند و بر این باور هستند که مشاغل قراردادی کوتاهمدت در مدتزمانهای بسیار محدود ساعتی، روزانه و ماهانه، سه ماهه تا یک سال انجام میشوند. برخی افراد قراردادهای رسمی را فقط در ارگانهای دولتی دانستهاند هرچند که در شرکتهای خصوصی هم ممکن است استخدام رسمی وجود داشته باشد. همچنین از وقتی در ارگانهای دولتی کار به پیمانکاران بخش خصوصی واگذار شده، در این مراکز نیز قراردادهای کوتاهمدت بسته میشود. افرادی که استخدام رسمی میشوند تا انتهای مدت ذکرشده در قانون مثلا ۲۵-۳۰ سال به کارشان ادامه میدهند، برایشان حکمی رسمی صادر میشود و دارای حقوق ثابت و مزایای کارکنان رسمی میشوند. بهراحتی نمیتوان آنها را از کار بیرون گذاشت و کارفرمای آنها دولت است نه رئیس بخش، رییس اداره و یا حتی شخص وزیر. مشاغلی همچون نظافت، آرایشگری، رختشویی، آشپزی، خیاطی و غیره جزو مشاغل خدماتی و قراردادی محسوب میشوند.
بیشتر بخوانید - شرایط استخدام بانک ها
هر سه نوع قرارداد مشمول بیمه تامین اجتماعی و قوانین کاری کشور هستند، ولی تفاوتهایی از جنبههای مختلف با توجه به تعریف این که استخدام رسمی چیست بین این سه گروه کاری وجود دارد. امنیت شغلی به ترتیب از کارمندان رسمی به کارمندان قراردادی تنزل مییابد؛ درآمد این سه قشر نیز همینطور است. امید به استخدام رسمی در نیروهای قراردادی بسیار پایین است؛ مثلا ممکن است شما ۱۵ سال استخدام قراردادی باشید اما حتی قرارداد پیمانی هم با شما بسته نشود و بهراحتی اخراج شوید. خود سازمان یا ارگان میتواند هر وقت اراده کند و با کوچکترین خطا، شما را اخراج کند ولی در قراردادهای پیمانی مسئول شما دولت است و خود سازمان نمیتواند شما را اخراج کند. همچنین امید به استخدام بهعنوان نیروی رسمی در نیروهای پیمانی بسیار بالاست.
سوالات متداول
استخدام بصورت رسمی طبق ماده ۵ قانون استخدام کشوری نوعی بهکارگیری نیرو است که بر اساس گزینش و آزمون استخدامی انجام میشود و از مزایای استخدام رسمی میتوان به امنیت از نظر حقوق و دستمزد: چون سازمانهای رسمی معمولا دولتیاند و از بودجه دولت استفاده میکنند
استخدام پیمانی به معنی بستن قرارداد کار موقت به مدت ۱ سال تا ۳ سال برای انجام یک کار مشخص است و مزایایی همچون حمایت کامل سازمان تأمین اجتماعی قرار دارند.
اطلاعات تماس
برای ارسال درخواست همکاری ابتدا وارد سایت شوید
چنانچه حساب کاربری ندارید برای ایجاد آن ثبت نام کنید
دیدگاه ها