‌جاب‌‌‌‌یابی‌ سایت استخدام و کاریابی، اخبار و آگهی‌های استخدامی

شرایط رشته خلبانی برای خانم‌ها و آقایان در ایران

هرآنچه در مورد شرایط رشته خلبانی که خانم‌ها و آقایان باید بدانند، رشته تحصیلی از دبیرستان تا دانشگاه، حداقل قد و سن، هزینه دوره‌های آموزشی و ...

خلبانی و "استخدام در فرودگاه امام خمینی" از جمله مشاغلی است که دارای شأن اجتماعی بالایی است، ضمن این که درآمد و حقوق و مزایای بسیاری نیز دارد. اگرچه این شغل بسیار بحرانی و سخت و پر ریسک است با این حال بیشترین داوطلب را در میان رشته‌های دانشگاهی به خود اختصاص داده است. برای علاقمندان به رشته خلبانی و فعالیت در این زمینه نکات بسیار مهمی وجود دارد که در این مقاله به آن‌ها خواهیم پرداخت.

رشته خلبانی در دانشگاه

شاید بتوان گفت که رشته خلبانی از پرطرفدارترین و محبوب‌ترین رشته‌ها در دانشگاه است و دارای جذابیت‌های بسیار است. خلبانی در واقع یکی از گرایش‌های مهم رشته هوانوردی محسوب می‌شود. خلبان شخصی است که می‌تواند هر وسیله نقلیه هوایی مثل هلیکوپتر، هواپیمای مسافربری، هواپیمای جنگنده و نظامی یا پاراگلایدر را هدایت و کنترل کند.

بیشتر بخوانید - شرایط خلبان شدن زنان در ایران

خلبانی رشته پر مسئولیتی است چرا که یک خلبان به صورت مستقیم مسئول جان انسان‌ها در هر پرواز است. به همین دلیل است که رشته خلبانی دارای مهارت‌ها و تخصص‌های خاصی است که برای تبدیل شدن به یک خلبان کامل باید آن‌ها را فرا گرفت. در تعریف شغل خلبانی به نوع وسیله هوایی که فرد سکان‌دار هدایت آن را بر عهده دارد اشاره‌ای نشده است و این به آن معنا است که فارغ از نوع وسیله که می‌تواند هلیکوپتر، هواپیمای باربری یا مسافربری یا جنگنده باشد، فرد سکان‌دار، همان خلبان است.

برخلاف تصور عموم و نگاه سنتی که این شغل را تنها مناسب آقایان می‌دانست در سال‌های اخیر در تمام کشورهای دنیا خلبانان زن در عرصه‌های مختلف هوانوردی توانسته‌اند گوی سبقت را از آقایان بربایند. یک خلبان باید سبک زندگی سالمی داشته باشد چرا که مهمترین لازمه شغل خلبانی تمرکز است که در گرو یک زندگی سالم از نظر تغذیه ای، روحی، جسمی و… به دست می‌آید. از آنجایی که این شغل دارای ریسک بسیار بالایی از نظر فشار و استرس روانی است سلامت کامل جسمی در کنار شرایط روحی عالی، انرژی بالا، صبور بودن، متعهد بودن فقط قسمتی از شرایطی است که باید در یک خلبان وجود داشته باشد.

ورود به دانشکده خلبانی در تمام دنیا با شرایط ویژه همراه است و بیشترین حساسیت روی این رشته اعمال می‌شود و اکثرا نفرات برتر ورودی را به این رشته اختصاص می‌دهند. جایگاه شغل خلبانی در ایران و همه دنیا بسیار والا است و از شأن اجتماعی خوبی برخوردار است.

هزینه‌های تحصیل در این رشته نسبت به بسیاری از رشته‌ها از جمله رشته‌های هنری یا مهندسی کمتر است. در ایران نیز رشته خلبانی با استانداردهای بسیار بالا و حتی فراتر از سطح جهانی آموزش داده می‌شود. به دلیل همین آموزش‌ها و مهارت‌ها است که خلبانان ایرانی را در تمام دنیا از جمله بهترین خلبانان می‌دانند.

شرایط تحصیل در رشته خلبانی

یکی از مهمترین شرایط تحصیل در رشته خلبانی میزان ساعات آموزشی فشرده است. در ساعات آموزشی رشته خلبانی مباحث تخصصی مثل هواشناسی، ساختار هواپیما، آیرودینامیک در پرواز و غیره به دانشجویان آموزش داده می‌شود.

یکی دیگر از شرایط تحصیل در این رشته دارا بودن ویژگی‌های روحی، جسمی، درسی و مهارتی بالا است. معمولا در میان افراد برتر سنجش‌هایی صورت می‌گیرد و تنها کسانی موفق به تحصیل در این رشته می‌شوند که همه شرایط را داشته باشند.

بیشتر بخوانید - شرایط استخدام مهماندار هواپیما

مسئولیت بالایی که شغل خلبانی به لحاظ حفاظت از سرمایه‌های نظامی و انسانی یک کشور دارد باعث می‌شود که هرکسی نتواند فشارهای ناشی از این مسئولیت را تحمل کند. گران بودن تجهیزات خلبانی و هواپیما مسئولیت خلبان را دو چندان می‌کند. جالب است بدانید که خلبانی در بین سه شغل اول پراسترس در دنیا قرار دارد.

رشته‌های مرتبط با خلبانی

در مقدمه نیز عنوان شد که خلبانی یکی از گرایش‌های بسیار پر طرفدار رشته هوانوردی است. در رشته هوانوردی گرایش‌های دیگری مثل مراقبت پرواز و ناوبری هوایی نیز وجود دارد. رشته مراقبت پرواز مربوط به هدایت صحیح هواپیما در مسیر درست است. افرای که در این رشته تحصیل می‌کنند، باید دقت و تمرکز بالایی داشته باشند و دارای دیدی قوی باشند، چراکه در هرلحظه از پرواز ممکن است تغییرات جوی رخ دهد که این تغییرات در صفحات رادار برج مراقبت مشاهده شده و باید خلبان را ازنظر ایمن بودن شرایط پرواز آگاه سازد.

یک خلبان باید در زمان پرواز از شرایط جوی، وزش باد، ترافیک هوایی و غیره به‌طور دقیق آگاه باشد تا بتواند هواپیما را در مسیر درستی هدایت کند، به همین سبب بدون وجود مسئول پرواز نمی‌توان هواپیما را در مسیر صحیح هدایت کرد. مسئول پرواز باید متخصص در رشته مراقبت پرواز باشد.

ناوبری هوایی

یکی دیگر از رشته‌های مرتبط با خلبانی ناوبری هوایی است که این افراد مسئول تهیه نقشه پرواز قبل از پرواز هستند. بسیاری از کارشناسان ناوبری هوایی را به عنوان خلبان دوم می‌شناسند چرا که بدون حضور آن‌ها عملا نمی‌توان نقشه صحیح پرواز را ترسیم کرد.

ناوبران هواپیماهای شکاری قدرت تشخیص هواپیمای دشمن، نحوه تیراندازی با هواپیما، دوره نجات خدمه از مرگ و کنترل سلاح و مهمات را نیز گذرانده و بر این تکنیک‌ها مسلط می‌شوند. علاوه بر این دو رشته، رشته‌های دیگری چون تکنولوژی ساخت هواپیما و هلیکوپتر، مهندسی پرواز، مهندسی هوا و فضا، ساخت راکت نیز جزء رشته‌های مرتبط با خلبانی محسوب می‌شوند.

مقاطع مختلف تحصیلی رشته خلبانی در ایران

مقطع کارشناسی خلبانی

برای این که در مقطع کارشناسی بتوانید در رشته خلبانی تحصیل کنید باید در دبیرستان رشته ریاضی و فیزیک را خوانده باشید. بعد از اخذ دیپلم در این رشته باید در کنکور اختصاصی آجا شرکت کنید.

این کنکور معمولا در بهمن و اسفند هر سال برگزار از داوطلبین علاقمند ثبت نام به عمل می‌آورد. بعد از ثبت نام در کنکور اختصاصی آجا، برای آزمون ورودی دانشگاه شهید ستاری آماده شده و در اردیبهشت ماه کنکور آجا را امتحان می‌دهید. بعد از قبولی در کنکور آجا برای مصاحبه از شما دعوت می‌شود.

مصاحبه شامل سوالات عقیدتی و سیاسی است ضمن این که تست‌های پزشکی نیز یکی دیگر از مراحل گزینش محسوب می‌شوند.
تست دندانپزشکی، تست گوش و حلق و بینی و تست بینایی مهمترین تست‌ها هستند.

بیشتر بخوانید - استخدام در فرودگاه جزیره کیش

در تست بینایی دید تیز وعدم کوررنگی و پارامترهای دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر به این رشته علاقه دارید باید از دندانهای خود به خوبی نگهداری کنید چرا که بیش از ۳ دندان خراب باعث رد شدن در مصاحبه می‌شود. حداکثر سن افراد متقاضی برای تحصیل در این رشته نیز ۲۰ سال تمام است.

دانشگاه شهید ستاری وابسته به ارتش جمهوری اسلامی است و فارغ التحصیلان رشته خلبانی در این دانشگاه با درجه ستوان دومی وارد عرصه کار می‌شوند. خلبانان تربیت شده در این دانشگاه خلبانان نظامی هستند. دانشکده پرواز سپاه نیز یکی دیگر از دانشگاه‌هایی محسوب می‌شود که در مقطع لیسانس خلبانی دانشجو می‌پذیرد. برای آشنایی با چگونگی پذیرش و زمان پذیرش باید به روابط عمومی سپاه پاسداران در شهر محل اقامت خود مراجعه کنید.

نکته‌هایی درباره دوره لیسانس خلبانی در ایران

در خصوص لیسانس خلبانی در ایران باید برخی نکات مهم را بدانید:

- اگر قصد دارید یک خلبان ماهر باشید و سریعا به استخدام سازمان هواپیمایی کشور در آیید باید تحصیل کنید در دانشگاه‌هایی که زیر نظر وزارت علوم فعالیت می‌کنند را فراموش کنید.

معمولا افرادی می‌توانند به‌عنوان خلبان رسمی در ایران فعالیت نمایند که در آموزشگاه‌های خلبانی زیر نظر سازمان هواپیمایی کشور مانند آموزشگاه ایران هما، مرکز معراج، مرکز آموزش خلبانی ایران و غیره دوره‌های خلبانی را گذرانده باشند دانشجوهای خلبانی که در دانشگاه‌های وزارت علوم تحصیل می‌کنند، متأسفانه به‌عنوان خلبان رسمی سازمان هواپیمایی کشور شناخته نشده و با مشکل کار مواجه می‌شوند.

بیشتر بخوانید - شماره تلفن و آدرس فرودگاه‌های سراسر کشور

دانشکده خلبانی سپاه و ارتش، دانشکده صنعت هواپیمایی کشور، دانشکده صنعت هواپیمایی مهرآباد، دانشکده صنعت هواپیمایی در برخی از شهرهای ایران جزء استثنائات بوده و افراد آموزش‌دیده در این دانشگاه‌ها به‌عنوان خلبان نظامی و غیرنظامی به شکل رسمی فعالیت می‌کنند.

بنابراین اگر علاقمند به تحصیل در رشته خلبانی هستید باید در آموزشگاه‌ها و دانشکده‌های سپاه و ارتش و صنعت هواپیمایی درس بخوانید و یا در آموزشگاه‌های آزاد با پرداخت شهریه‌های کلان دوره‌های مخصوص را بگذرانید.

دانشگاه‌های بسیاری نیز در خارج از کشور وجود دارد که در مقطع کارشناسی از میان علاقمندان در سطح بین المللی دانشجو جذب می‌کنند.

مقطع کارشناسی ارشد خلبانی

همانطور که بیان کردیم تحصیل در مقطع کارشناسی در ایران محود است و برای این که خلبان قابلی باشید باید به آموزشگاه‌های آزاد زیر نظر سازمان هواپیمایی کشور مراجعه کنید. آموزشگاه‌ها دارای اعتبار بین المللی هستند.

مقطع کارشناسی ارشد رشته خلبانی بیشتر در دانشگاه‌های خارج کشور ارائه می‌شود. بنابراین اگر قصد ادامه تحصیل در این رشته را دارید باید به مهاجرت و یا تحصیل در خارج از کشور فکر کنید. معمولا استرالیا و روسیه مقصد دانشجویان ارشد رشته خلبانی است.

البته تحصیل در رشته‌های مرتبط با خلبانی در مقطع کارشناسی ارشد در ایران در دانشگاه‌های مختلف ارائه شده و به راحتی می‌توان ادامه تحصیل داد. ادامه تحصیل در رشته‌هایی مثل سوانح هوایی و صلاحیت‌های پروازی، آیرودینامیک، سازه‌های هوایی، دینامیک پرواز و کنترل از جمله این رشته‌ها است. درواقع افرادی که دارای مدرک لیسانس هوانوردی گرایش خلبانی هستند، می‌توانند در مقطع کارشناسی ارشد در هر رشته‌ای که علاقمند هستند تحصیل کنند.

مدرک دکترای خلبانی

باید اضافه کنیم که خلبانی نوعی شغل و حرفه محسوب می‌شود که می‌توان آن را در فضاهای آموزشی که طبق استانداردهای بین المللی تعریف شده است، فرا گرفت و این حرفه مانند دیگر مشاغل و رشته‌های تحصیلی مقاطع آکادمیک پیوسته‌ای ندارد. مقاطع رشته خلبانی با مقاطع دیگر رشته‌ها تفاوت دارد. البته لیسانس این رشته در ایران تدریس شده اما این بدین معنی نیست که کسانی که دارای مدرک کارشناسی خلبانی هستند، بهتر از دیگر افرادی خواهند بود که این مدرک را نداشته و در آموزشگاه‌های آزاد دوره خلبانی را گذرانده اند، بلکه تمامی خلبانان باید مقاطع تعریف شده در سازمان ایکائو را بگذرانند تا به عنوان خلبان رسمی مورد تائید قرار بگیرند. پس مقاطع معین تعریف شده توسط سازمان هواپیمایی بین‌المللی مهم‌تر از دیگر مقاطع تحصیلی هستند. اگر بخواهیم مقاطع و دوره‌های آموزش خلبانی را به ترتیب بیان کنیم، این مقاطع به ترتیب شامل موارد زیر می‌شود:

دوره‌های آموزش خلبانی

دوره خلبانی GPL

در این دوره ۷۰۰ ساعت به آموزش زبان انگلیسی عمومی و تخصصی، ۱۲۰۰ نوبت پروازی و ۶۰۰ ساعت به آموزش دورس تخصصی هواپیما اختصاص داده می‌شود.

دوره خلبانی PPL

این دوره شامل ۶۰۰ ساعت زبان تخصصی و عمومی، ۵۰ ساعت آموزش پرواز و ۳۵۰ ساعت آموزش دروس تخصصی هواپیمایی است.

دوره خلبانی CPL

در این دوره دانشجو زبان تخصصی و عمومی به مدت ۲۰۰ ساعت با ردیف ۲، آموزش پرواز ۱۵۰ ساعت با ردیف ۲، دروس تخصصی هواپیما ۳۵۰ ساعت با ردیف ۲ را می‌گذراند.

دوره خلبانی ATPL

در این دوره دانشجو به مدت ۱۵۰۰ ساعت آموزش پرواز دیده و به مدت ۴۰۰ ساعت با ردیف ۳ آموزش دروس تخصصی هواپیمایی را دیده و به مدت ۲۵۰ ساعت آموزش دروس تخصصی اجازه نامه پرواز با دستگاه را دیده و به مدت ۴۰ ساعت اجازه پرواز با اجازه نامه پرواز با دستگاه را انجام می‌دهد. دانشجویان بعد از گذراندن این دوره به درجه سر خلبان رسیده و اجازه پرواز با تمامی هواپیماهای حمل و نقل هوایی را دارند. INST، ME، AFI، AFII دیگر مقاطع دوره خلبانی به شمار می‌روند.

بیشتر بخوانید - شرایط استخدام مهماندار هواپیما در ایرلاین‌های خارجی

در صورتی که خلبانان در رشته‌ای غیر از خلبانی تحصیل کرده و مدرک کارشناسی ارشد داشته باشند می‌توانند در مقطع دکتر ادامه تحصیل دهند. در ایران چنین مقطعی وجود ندارد و خلبانانی که دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته‌های هوانوردی هستند می‌توانند برای مقطع دکتری در گرایش‌های مختلف هوانوردی شرکت نمایند. دکتری خلبانی و هوانوردی در برخی از کشورهای پیشرفته آموزش داده می‌شود که بیشتر مباحث آن مربوط به هوافضا، هوانوردی و مکانیک است.

آزمون‌های مرتبط با رشته خلبانی

ادامه تحصیل در رشته خلبانی با استرس‌ها و دغدغه‌های بسیاری در خصوص شرایط عمومی و اختصاصی پذیرش همراه است. با توجه به نوع دانشکده و هدف متقاضی شرایط ورود به این رشته متفاوت خواهد بود. مثلاً بسیاری از افراد قصد دارند برای خلبان شدن از ایران مهاجرت کرده و به کشورهای دیگر برای ادامه تحصیل بروند، این افراد باید با یک موسسه مهاجرتی معتبر در این خصوص مشورت کرده تا بتوانند با توجه به بودجه، علاقه، اطلاعات و تسلط به زبان انگلیسی کشور موردنظر را انتخاب نمایند.

اما برای کسانی که قصد دارند این رشته را در ایران ادامه دهند، مهمترین مسئله انتخاب بین خلبانی هواپیماهای جنگنده و خلبانی هواپیمای مسافربری است، آزمون‌های ورودی برای این دو رشته متفاوت است.

شرایط تحصیل در مرکز آموزش فنون و خدمات هوایی

برای متقاضیان داوطلب در تحصیل در مرکز آموزش فنون و خدمات هوایی شرایط اختصاصی زیر لازم الاجرا است:

- دارا بودن دارای مدرک دیپلم و پیش‌دانشگاهی
- قبولی در آزمون‌هایی شامل آزمون زبان انگلیسی، هوش، اطلاعات عمومی در خصوص هوا و فضا
- قبولی در تست‌های پزشکی از جمله تست بینایی، تست دهان و دندان، تست بیماری‌های لثه، عدم اعتیاد
- ارائه گواهی‌عدم سوءپیشینه
- داشتن کارت معافیت تحصیلی یا معافیت دائم غیرپزشکی یا کارت پایان خدمت
- قبولی در مصاحبه حضوری
- قبولی در امتحانات پایان دوره آموزشی

برای اینکه دانشجوی خلبانی بتواند گواهینامه پایان دوره را از سازمان هواپیمایی کشور اخذ نماید باید در امتحانات این سازمان شرکت کرده و صلاحیت فرد برای سازمان احراز شود. امتحان مکالمه زبان انگلیسی، پرواز در سیمولاتور، پرواز با هواپیما، فهم مکالمات انگلیسی رادیویی، سلامت جسمی و روانی ازجمله تست‌های پایان دوره برای اخذ گواهینامه است.

دانشجویان بعد از گذراندن کلاس‌های زمینی و حدود ۴۰ تا ۵۰ ساعت آموزش پرواز به سازمان هواپیمایی کشور برای اخذ گواهینامه PPL معرفی می‌شوند. این دانشجویان می‌توانند به‌طور شخصی هواپیماهای سبک مانند Cessna را هدایت کنند.

دانشجویان در صورت گذراندن کلاس‌های زمینی و حدود ۱۱۰ تا ۱۵۰ ساعت کلاس پرواز به سازمان هواپیمایی کشور برای اخذ مدرک CPL معرفی می‌شوند، بعد از قبولی در آزمون CPL، مدرک خلبانی تجاری به دانشجو اعطا می‌شود. این مدرک برای هواپیماهای سنگین مسافربری و باربری مانند ایرباس، بوئینگ ۷۴۷ صادر می‌شود.

دانشجو پس از گذراندن دوره آموزشی ATPL و قبولی در آزمون ATPL و دریافت مدرک IR یا مدرک آلات دقیق، می‌تواند به عنوان سر خلبان فعالیت نماید و تمامی انواع هواپیماها را هدایت کند. در این دوره دانشجو باید حدود ۴۰ ساعت که ۲۰ ساعت آن با سیمولاتور و ۲۰ ساعت با هواپیما خواهد بود، پرواز نماید. بعد از قبولی در آزمون ATPL و IR سازمان هواپیمایی کشور، فرد می‌تواند به‌عنوان خلبان رسمی در شرکت‌های هواپیمایی فعالیت کند.

مجوز کار با مدرک خلبانی پس از اتمام تحصیل

خلبانان می‌توانند به‌عنوان سکان دار هواپیما یا خلبان، سرخلبان، کمک خلبان، استاد خلبان مشغول به کار و فعالیت شوند. برای فعالیت در هر یک از این درجات کسب حداقل شرایط ضروری است. برای اینکه بتوانید به عنوان خلبان فعالیت کنید باید تمامی مدارک PPL، CPL، ATPL و IR را اخذ کرده باشید. اخذ این مدارک توسط سازمان هواپیمایی کشور برای فعالیت رسمی به عنوان خلبان ضروری خواهد بود.

خلبانانی که مقصد دارند با انواع دستگاه‌های ناوبری پرواز کنند و پرواز کردن در شرایط نامساعد جوی مانند هوای ابری و بارانی و مه‌آلود را تجربه کنند، باید دوره INST را گذرانده و گواهینامه مربوط به این دوره را دریافت نمایند. خلبانانی که قصد دارند با هواپیماهای دو موتوره به بالا پرواز نمایند، لازم است که اجازه نامه M. E را کسب نمایند.

همچنین خلبانانی که قصد دارند به عنوان استاد خلبان به دانشجویان این رشته آموزش دهند، باید دو دوره آموزشی AFI و AFII را بگذرانند. دوره AFI برای وقتی است که خلبان بخواهد نحوه پرواز با هواپیما را به دانشجویان یاد دهد و دوره AFII برای وقتی است که خلبان بخواهد نحوه پرواز با سیمولاتور را به دانشجویان خلبانی آموزش دهد. برای اخذ مدرک AFI مدرک INST لازم بوده و برای اخذ مدرک AFII هر دو مدرک INST و AFI لازم است. خلبانان بعد از اخذ مدارک مربوطه می‌توانند در شرکت‌های هواپیمایی که در حوزه حمل و نقل عمومی، مسافربری، کشاورزی و آموزشی فعالیت دارند، استخدام شوند.

رشته خلبانی برای خانم‌ها در ایران

همانطور که در طول مقاله اشاره کردیم رشته‌های دانشگاهی مرتبط با خلبانی در ایران دانشجوی خانم نمی‌پذیرند، با این حال شرکت در کلاس‌های آزاد دوره‌های خلبانی برای خانم‌ها آزاد است و داوطلبین خانم علاقمند به خلبانی می‌توانند در صورت احراز شرایط در این کلاس‌ها ثبت نام کرده و شروع به تحصیل کنند.

شرایط ثبت نام دوره‌های خلبانی P. P. L و C. P. L برای خانم‌ها وآقایان

دوره P. P. L و C. P. L از جمله دوره‌هایی است که داوطلبان خانم هم می‌توانند در آن شرکت کنند. با این حال برای حضور در این دوره نیز شرایطی در نظر گرفته شده است که به شرح زیر خواهد بود:

• حداقل سن برای آموزش خلبانی ۱۶ سال و برای دریافت گواهینامه ۱۸ سال است.
• حداقل مدرک تحصیلی دیپلم (برای دریافت گواهینامه)
• داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت غیر پزشکی یا داشتن برگه اشتغال به تحصیل جهت دریافت گواهینامه برای آقایان الزامی است.
• داشتن سلامت جسمی وروانی طبق نظر پزشک هوائی.

مدت دوره‌های خلبانی

مدت دوره. P. P. L، پنج ماه (حدود ۳۰۰ ساعت کلاس زمینی و ۴۰ ساعت پرواز و ۵ ساعت سیمولاتور) است.
مدت دوره. C. P. L، ده ماه (حدود ۳۰۰ ساعت کلاس زمینی و ۹۰ ساعت پرواز و۱۰ ساعت سیمولاتور) است.
مدت دوره. I. R، سه ماه (۴۰ ساعت پرواز) است.
به هنرجویان پس از پایان هر دوره گواهینامه بین المللی توسط اداره استاندارد سازمان هواپیمائی کل کشور اعطاء می‌شود.

شرایط ثبت نام دوره‌های آموزشی UL (هواپیمای فوق سبک) برای خانم‌ها وآقایان

• داشتن سلامت جسمی وروانی طبق نظر پزشک هوائی.
• دارا بودن صلاحیت اخلاقی.
• داشتن حداقل قد ۱۶۰ سانتی متر.

دوره‌های آموزشی فوق سبک مقدماتی، متوسط و پیشرفته

• دوره مقدماتی تا پرواز مستقل (Solo) حدود ۲۴ ساعت کلاس زمینی و ۱۰ ساعت پرواز
• دوره متوسط حدود ۳۶ ساعت کلاس زمینی و ۱۳ ساعت پرواز
• دوره پیشرفته حدود ۳۶ ساعت کلاس زمینی و ۲۳ ساعت پرواز

به هنرجویان پس از پایان هر دوره گواهینامه مورد تائید کمیته نظارت بر وسائل پرنده فوق سبک سازمان هواپیمائی کل کشور اعطاء میشود. هنرجو پس از دریافت گواهینامه دوره پیشرفته و طی ۶ ساعت پرواز مستقل (Solo) گواهینامه حمل مسافر دریافت خواهد کرد و میتواند اشخاص دیگر را با خود به پرواز ببرد.

هزینه آموزش خلبانی چقدر است؟

در سال ۱۴۰۰ تحصیل در رشته خلبانی حداقل ۴۰۰ میلیون تومان هزینه خواهد داشت. این عدد از ابتدای شروع دوره محاسبه می‌شود و با توجه به نرخ تورم ممکن است هزینه دوره‌ها تا پایان دوره آموزشی بیشتر از این عدد باشد.

بازار کار خلبانی مسافربری برای زنان

واقیعت این است که مدیران شرکت‌های هواپیمایی در بکارگیری پرسنل خلبان، مردان را نسبت به زنان در اولویت قرار می‌دهند. شرح مفصل دلایل این موضوع خارج از اهداف این مقاله است. اما در یک توضیح مختصر می‌توان گفت کار خلبان تنها درون کابین خلبان نیست.

برای مثال این احتمال وجود دارد که خلبان در شهر دیگری که هواپیما فرود می‌آید و پرسنل فنی نیز حضور ندارند، خود مجبور باشد که پای هواپیما بیاید و موارد فنی را مورد بررسی قرار دهد و این گونه موارد ممکن است در شرایط مختلف جوی (گرما – سرما – بارندگی و …) رخ دهد. بنابراین در چنین شرایطی خلبان مرد نسبت به یک خلبان زن که از توان بدنی بالاتری برخوردار است و می‌تواند کارایی بهتری داشته باشد. این موضوع در رشته خلبانی برای خانم‌ها در ایران نیز صادق است.

در حالت کلی باید گفت که در رشته خلبانی همیشه آقایان در اولویت هستند و نمی‌توان از این واقعیت چشم پوشید. حضور خانم‌ها در سال‌های اخیر در این رشته سبب شده است که بسیاری از قضاوت‌های نا به جا جای خود را به تحسین و تمجید بدهند با این حال هنوز هم نگاه جنسیتی در این شغل دیده می‌شود. اگرچه در حال حاضر حدود ۸ خلبان خانم در مسیرهای هوایی ایران مشغول به فعالیت هستند با این حال هنوز هم جایگاه زنان در این رشته به محل مورد نظر خود نرسیده است.

نکات مهمی که در رسیدن به خلبانی باید بدانید

هزینه‌های بسیار بالای این رشته: هزینه این رشته نسبت به سایر رشته‌ها به طرز چشم گیری بالاست و این موضوع در در تصمیم گیری خود لحاظ کنید. هزینه‌ای که روز به روز در حال افزایش است وتضمینی هم برای اشتغال و بازگشت آن وجود ندارد.

- بازار کار بسیار رقابتی و مرد محور: واقعیت این است که افراد دارای مدرک خلبانی زیادی هستند که نتوانسته‌اند وارد بازار کار این رشته شده و مشغول بکار شوند. هیچ تفاوتی نمی‌کند که زن یا مرد باشید برای خلبان شدن در ایران مسیر بسیار سخت و پیچیده‌ای در انتظار شما خواهد بود و بنابراین اگر خانم باشید سختی‌های مسیر برای شما دو چندان است.

رتبه قبولی برای رشته خلبانی

بسیاری از افرادی که در کنکور گروه ریاضی شرکت می‌کنند علاقمند به ادامه تحصیل در رشته هوانوردی هستند. رشته هوانوردی از رشته‌های پرطرفدار گروه علوم ریاضی است که بسیاری از داوطلبان هرساله به رقابت با یکدیگر می‌پردازند تا بتوانند در این رشته ادامه تحصیل دهند.

عوامل مختلف از جمله تغییر ظرفیت ها، علاقه افراد و تعداد شرکت کنندگان و خیلی از مسائل دیگر می‌تواند در میزان قبولی تاثیر بگذارد. بنابراین اگر علاقمند به ادامه تحصیل در این رشته هستید بهتر است به جای هر کار دیگری برنامه ریزی خود را روی قبولی با رتبه‌های بالا بگذارید تا بتوانید تحت هر شرایطی در رشته و دانشگاه مورد نظر خود پذیرش شوید.

مهاجرت با مدرک خلبانی به خارج از کشور

خلبانان ایرانی در تمام دنیا از اعتبار بسیار بالایی برخوردار هستند، به همین دلیل استخدام شدن خلبان ایرانی در کشورهای آسیایی و اروپایی به سادگی امکان‌پذیر است. دریافت ویزای کاری برای خلبان با تجربه ایرانی کار سختی نیست. خلبانی از جمله مشاغلی است که کشورهای بسیاری آماده پذیرش مهاجران دارای مدارک تحصیلی این رشته هستند. ضمن این که حقوق خلبانان در کشورهای خارجی مختلف بسیار بالا است.

درامد خلبان در کشورهای مختلف

کشورهای بسیاری مثل کانادا، ترکیه، مالزی، سنگاپور، امارات، قطر برای رشته خلبانی با حقوق بسیار بالا نیروی کار می‌پذیرند. یک خلبان در کشوری مثل کانادا سالانه بیش از ۳۰۰ هزار دلار درآمد دارد. ممکن است این میزان دریافتی با توجه به مهارت‌ها و سابقه کار شما چند برابر شود.

قطر نیز از دیگر کشورهایی است که ایرانیان می‌توانند ویزای کار با مدرک خلبانی را به راحتی اخذ کنند. قطر جزء ثروتمندترین کشورهای جهان بوده و حقوق بسیار بالایی را برای خلبانان خود در نظر دارد. از طرفی دانشکده‌های هوانوردی قطر از پیشرفت بالایی برخوردار بوده و بسیاری از دانشکده‌های معتبر آمریکایی و اروپایی در این کشور شعبه دارند. حقوق یک خلبان در قطر در مقایسه با خلبانان کشورمان بسیار بالاتر است.

برای خلبان شدن چه رشته‌ای در دبیرستان باید خواند

روش‌های مختلفی برای ادامه تحصیل در این رشته و رسیدن به مدرک خلبانی وجود دارد. به طور کلی از سه روش می‌توان وارد رشته خلبانی شد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

دانش آموزان به منظور ادامه تحصیل در رشته خلبانی می‌توانند در یکی از رشته‌های علوم تجربی یا ریاضی و فیزیک ادامه تحصیل دهند و مدرک دیپلم خود را در این رشته‌ها اخذ نمایند.

رشته خلبانی در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری

تنها شاخه از رشته خلبانی که در دانشگاه‌های سراسری می‌توان تحصیل کرد، شاخه خلبانی نظامی است که از رشته‌های دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری است و دانشجویان خود را از متقاضیان گروه‌های آزمایشی علوم تجربی و ریاضی و فیزیک بر می‌گزیند.

به علاوه لازم به ذکر است که نتایج تست‌ها و آزمون‌هایی که دانشگاه شهید ستاری از دانشجویان این رشته خود اخذ می‌نماید، تعیین کننده این خواهد بود که متقاضی در کدام زمینه تخصصی (اعم از: خلبان جنگی، آموزشی و یا خلبان مسافربری‌) می‌تواند آموزش ببیند.

هم چنین لازم است بدانید که دانشجویان پذیرفته شده در رشته خلبانی دانشگاه ستاری زیر مجموعه نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی هستند و دانش آموزان از بدو ورود خود به این دانشگاه یک فرد نظامی شناخته شده و در نهایت نیز تحت عنوان افسر مهندس هوایی یا کارشناس هوایی فارغ التحصیل می‌شوند. در این دانشگاه متقاضیان خانم نمی‌توانند پذیرش شوند و برای آن‌ها روش‌های دیگری وجود خواهد داشت که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

این دانشگاه تنها روش برای رسیدن به هدف رشته خلبانی برای دانش آموزان نیست و راه‌های مختلف دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به آن‌ها پرداخته شده است.

دانشگاه وزارت راه و ترابری

در این روش فرد متقاضی به جای آن که به استخدام نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در آید، در خدمت شرکت هواپیمایی کشور قرار می‌گیرد که در دانشگاه‌های وزارت راه و ترابری به آموزش و تحصیل مشغول می‌گردند. هرساله با توجه به نیاز موجود در کشور، تعداد ظرفیت‌های اعلامی برای پذیرش متقاضیان متفاوت خواهد بود. برای این منظورلازم است که داوطلب دارای دیپلم رشته ریاضی و فیزیک بوده و حداکثر دارای سن ۲۲ سال باشد.

برای قبولی در این دانشگاه لازم است که فرد در کنکور سراسری شرکت نموده و در صورت کسب امتیاز علمی لازم (تراز لازم) و انتخاب کد رشته محل مربوطه، برای انجام مصاحبه و معاینات پزشکی از وی دعوت به عمل خواهد آمد. این دوره ۴ساله خواهد بود و پس از طی کردن موفقیت‌آمیز آزمون‌های برگزار گردیده در طول دوره، فرد پس از ۴ سال به استخدام سازمان هواپیمایی کشوری در خواهد آمد و در ابتدا به عنوان کمک خلبان از او بهره برده خواهد شد. در ادامه و پس از تجربه بیش از ۴۰۰ ساعت پرواز به مرور امکان تجربه خلبانی برای وی فراهم می‌گردد.

آموزشگاه‌های آزاد خلبانی

همان طور که اشاره گردید در روش‌های تحصیلی پیشین، فرد در انت‌ها به استخدام نیروهای ذی ربط ارگان حامی در خواهد آمد و به عنوان خلبان فعالیت خواهد نمود. در حال حاضر روش‌های نامبرده تنها مختص متقاضیان آقا بوده و داوطلبان خانم نمی‌توانند در این دانشگاه‌ها در رشته خلبانی تحصیل نمایند.

در سال‌های اخیر با توجه افزایش علاقمندان به تحصیل در رشته خلبانی، جهت تحقق این هدف، آموزشگاه‌های آزاد نیز فرصتی را فراهم آورده‌اند تا داوطلبینی که نمی‌توانند از طریق روش‌های فوق وارد این رشته شوند، به هدف خود نزدیک‌تر شوند. به علاوه این آموزشگاه‌ها این فرصت را ایجاد می‌نمایند که متقاضیان خانم نیز امکان آموزش خلبانی را داشته باشند و امکان تجربه پرواز را برای این دسته از داوطلبان نیز فراهم می‌آورند.

باید توجه داشت متقاضیانی که از طریق آموزشگاه‌های آزاد در رشته خلبانی آموزش دیده و مدارک خود را اخذ نموده اند، نمی‌توانند به سادگی روش‌های قبل به صورت عملی وارد این حرفه شده و در بخش‌ها و شرکت‌های مختلف هوایی استخدام شوند. هم چنین هزینه شرکت در آموزشگاه‌های آزاد خلبانی بسیار بالا بوده است و از این لحاظ نیز ممکن است برای بسیاری از افراد مانع بزرگی باشد.

شرایط عمومی ثبت نام در رشته خلبانی آموزشگاه‌های آزاد

- دارا بودن مدرک دیپلم
- داشتن حداقل ۱۸ سال سن
- داشتن حداقل قد ۱۶۵ سانتی متر
- قبولی در آزمون و مصاحبه ورودی که شامل زبان انگلیسی، هوش و اطلاعات عمومی در مورد هوافضا
- تاییدیه صلاحیت پزشکی که در این آموزشگاه‌ها نیز مطابق استانداردهای گفته شده بررسی می‌گردند
- تدین به دین اسلام و یا دیگر ادیان رسمی کشور
-عدم اعتیاد به انواع مواد مخدر
- نداشتن کیفر خواست و یا هرگونه سو پیشینه

این آموزشگاه‌ها در حال حاضر تنها در برخی استان‌ها مستقر می‌باشند و امکان جذب متقاضی رشته خلبانی بدون کنکور را دارا نیز دارا هستند.

تست پزشکی برای تحصیل در رشته خلبانی و دریافت گواهی

- نوارهای قلبی و مغری، اکو قلب، مانیتورینگ هولتر در صورت لزوم
- بینایی‌سنجی شامل تست‌های استانداردی برای معاینه دید میانه، نزدیک بینی، دور بینی، عمق دید فرد، تست رنگ جهت بررسی کور رنگی و موارد مشابه دیگر

- شنوایی‌سنجی شامل آدیومتری برای بررسی فرکانس‌های ۱۲۵ و ۲۵۰ و ۵۰۰ و ۱۰۰۰.۲۰۰۰ و ۳۰۰۰ و ۴۰۰۰ و ۸۰۰۰ هرتز برای هردوگوش در مدت زمان خاص

- بررسی سلامت ریه‌ها و سینوس‌ها به کمک عکس‌ها و نوار ریه
- بررسی سلامت فک و دندان‌ها
- تست HIV
- معاینات کلی دیگر و تست فشار خون
- تست‌های روان‌سنجی و بررسی رفتار فرد در موقعیت‌های مختلف و تحت فشارهای عصبی

-در صورتی که متقاضی بتواند تست‌های پزشکی را پشت سر بگذارد، کارت AMC به وی تعلق می‌گیرد که مجوز ورود وی به این رشته از لحاظ سلامت فیزیکی و روحی است.

ویژگی‌ها و شرایط جسمی لازم برای خلبانی

یکی از سختگیرانه‌ترین شرایط برای علاقمندان به تحصیل در رشته خلبانی پشت سر گذاشتن آزمون‌های تست پزشکی و سلامت روان است. در واقع برای نشستن پشت فرمان هواپیما و پرواز در آسمان باید از ویژگی‌های فیزیکی خاصی برخوردار بود. داشتن سلامت جسمی و روانی لازم از جمله این ویژگی‌ها است. به عبارت دیگر سلامت جسمی و روانی شما قبل از هر کاری توسط یک تیم پزشکی بررسی شده و مورد تأیید یا رد قرار می‌گیرد. معاینه چشم از جمله این موارد است که در آن از دید صد در صدی شما و نداشتن کوررنگی اطمینان حاصل می‌شود. در معاینه دندانپزشکی هم نداشتن بیش از ۴ دندان پر شده و عفونت‌های دندانی باید به تأیید پزشک برسد.

در کنار موارد بالا پزشک به معاینات قلب، ریه، اعصاب و حلق پرداخته و مطمئن می‌شود که شما تا کنون مورد عمل‌های جراحی مهم قرار نگرفته باشید یا مبتلا به آسم و سینوزیت نباشید. این یعنی شما نباید جراحات ناشی از تیغ، چاقو و شکستگی داشته باشید.

فاصله زانوهای شما از عرض یک قنداق تفنگ نیز نباید بیشتر باشد. به علاوه داشتن قدرت شنوایی مناسب و نداشتن لکنت زبان از ویژگی‌هایی است که برای خلبان شدن اهمیت زیادی دارد. قد خلبان‌ها هم از دیگر ویژگی‌هایی است که مورد توجه قرار می‌گیرد. البته این ویژگی با توجه به نوع شیوه‌ای که شما برای خلبان شدن انتخاب می‌کنید، متفاوت است. برای نمونه برای خلبانی ارتش شرط حداقل ۱۷۵ سانتی متر برای متقاضیان اعمال می‌شود. این در حالی است که در آموزشگاه‌های آزاد این شرط به حداقل ۱۶۵ سانتی متر می‌رسد.

از دیگر آزمون‌هایی که متقاضیان خلبانی پس از گذراندن شرایط جسمی باید بگذرانند، تست‌های ورزشی است. در حقیقت متقاضیان باید چند دور دویدن دور یک میدان بزرگ، شنا، دراز نشست و توانایی انجام ورزش‌های کششی را از سر بگذرانند تا بتوانند وارد مراحل دیگر شوند. در مجموع تست‌های سلامت جسمی برای خلبان شدن را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

- اندازه گیری دید چشم‌ها و سنجش کور رنگی
- بررسی ضریب وزن نسبت به قد BMI
- بررسی وضعیت، فک، دهان و دندان‌ها
- بررسی وضعیت استخوان‌بندی و اندام‌های حرکتی

ویژگی‌های شخصیتی لازم برای خلبانی

بدون شک واجد ویژگی‌های جسمی بودن تنها نیمی از راه است. برای خلبان شدن باید از ویژگی‌های شخصیتی خاصی هم برخوردار بود. از جمله ویژگی‌های مهم شخصیتی برای این که یک خلبان باشید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- از آنجایی که خلبانی یکی از پر استرس‌ترین مشاغل دنیا است، شما باید از توانایی مقابله با چالش و استرس برخوردار باشید.
- شکی نیست که در این شغل شما با خطرات زیادی مواجه هستید، از این رو باید قدرت ریسک‌پذیری بالایی در شرایط خاص داشته باشید.
- باید قدرت کنترل شرایط سخت و نیز مدیریت زمان را داشته باشید
- باید مسئولیت‌پذیر باشید
- باید توان انجام کار گروهی و برقرای ارتباط با دیگر اعضای کادر پروازی را داشته باشید

مراکز معتبر آموزش خلبانی در ایران

در ادامه به معرفی مراکز معتبر آموزش خلبانی می‌پردازیم که داوطلبان خانم و آقا با توجه به شرایط ذکر شده و احراز شرایط می‌توانند در آن‌ها ثبت نام کرده و دوره خلبانی را طی کنند.

مرکز آموزش خلبانی ایران

مرکز آموزش خلبانی ایران که در واقع مدرسه خلبانی است، یکی از بهترین مراکز ایران است که در سال ۱۳۸۷ کار خود را آغاز کرده است. در این مرکز می‌توانید دوره‌های خلبانی شخصی، تجاری و فوق سبک را بگذرانید.

مرکز آموزش خلبانی آرتا کیش

این مرکز که ادعا می‌کند یکی از بزرگ‌ترین مدارس خلبانی خاورمیانه است، در سال ۸۱ مجوز خود را از سازمان هواپیمایی کشوری دریافت کرده و ۶ فروند هواپیما برای دوره‌های آموزشی خود در اختیار دارد. در این مرکز هم می‌توانید هر چهار مدرک خلبانی را که در بالا از آن‌ها نام بردیم، دریافت کنید.

مرکز آموزش مجازی فنون هوایی

این مرکز که در سال ۹۰ آغاز به کار کرده، از جدیدترین فناوری روز دنیا برای آموزش به متخصصان صنعت هوانوردی استفاده می‌کند. از ویژگی‌های جالب این مرکز می‌توان به آموزش‌های آنلاین و زنده‌ای اشاره کرد که به متقاضیان از هر گوشه ایران امکان مشارکت را می‌دهد.

مرکز آموزش هوانوردی پارسیس

پارسیس از دیگر مراکز آموزش خلبانی در ایران است که از سال ۱۳۸۹ فعالیت خود را آغاز کرده است. در این مرکز هم دوره‌های خلبانی، دیسپچری و مهمانداری برگزار می‌شود.

مرکز آموزش خلبانی معراج

در مرکز معراج نیز شما می‌توانید در دوره‌های خلبانی، مهمانداری و کادر پروازی و زمینی شرکت کرده و مدارک خلبانی لازم را دریافت کنید. این مرکز یک مرکز خصوصی بوده که در فرودگاه ویژه قزوین دوره‌های آموزشی خود را برگزار می‌کند. البته دوره‌های تئوری این مرکز در شهرک اکباتان تهران برگزار می‌شود.

درآمد خلبان‌ها در دنیا

حداقل حقوق خلبانان در تمام دنیا ۱۰ هزار دلار است، البته در کشور ما حقوق یک خلبان به مراتب کمتر از این میانگین جهانی است.

اگر به این رشته و حرفه علاقمند هستید باید بدانید که زندگی یک خلبان دارای شرایط خاص است که هر کسی توانایی زندگی در چنین شرایطی را ندارد. سفرهای پی در پی، خطرات پرواز، استرس مسئولیت حفظ جان مردم، پروازهای غیرمنتظره، دوری از خانواده و… مشکلاتی است که اگر فرد بدون آگاهی از آن‌ها وارد این حرفه شود بدون شک با مشکل مواجه خواهد شد.

اولین شرط خلبانی، سلامتی کامل جسمی، روحی و روانی است. شخصی که می‌خواهد خلبان شود باید از نظر جسمانی در حد استانداردهایی باشد که هواپیمایی کشوری تعیین کرده است. داوطلب خلبانی، در ابتدا آزمایش‌های متعددی را پشت سرخواهد گذاشت. این آزمایش‌ها شامل آزمایش کامل خون، معاینه قلب، نوار مغزی، سنجش شنوایی، تشخیص بینایی، کوررنگی و تشخیص عمق و سلامتی داندان‌ها می‌شود. داوطلب خلبانی نباید نقص عضو داشته باشد. همچنین تشخیص صلاحیت پزشکی، روحی و روانی داوطلب خلبانی به عهده پزشکان هوایی است.

البته شرکت‌های هوایی که برای تامین کادر پروازی خود هزینه آموزش خلبانی داوطلب را تامین می‌کنند می‌توانند استانداردهای پزشکی خود را بالاتر از آنچه سازمان هواپیمایی کشوری مشخص کرده است تعیین کنند.

شرط لازم، تسلط به زبان انگلیسی

از آنجایی که کلیه کتاب‌های هوانوردی و درس‌هایی که در هواپیمایی داده می‌شوند به زبان انگلیسی است و زبان انگلیسی به عنوان زبان بین‌المللی هواپیمایی انتخاب شده است، تسلط به زبان انگلیسی از ضروریات خلبانی است. داوطلب خلبانی باید از ضریب هوشی خاصی برخودار باشد. از کلیه کسانی که داوطلب خلبانی هستند آزمون‌های هوشی به عمل می‌آید. در این آزمون‌ها میزان واکنش، قدرت تجزیه و تحلیل و هوشیاری داوطلب بررسی و اندازه گیری می‌شود.

مراحل و شرایط اختصاصی خلبانی مسافری چیست؟

اولین و مهمترین شرط ورود به دوره‌های خلبانی (مسافربری یا کارگو) سلامت جسمی است؛ زیرا خلبان بالاترین جایگاه در سیستم هدایت و نظارت بر هواپیما را دارد و جان صدها انسان در دست اوست؛ بنابراین، چنین سخت گیری‌هایی برای این شغل خطیر کاملا منطقی است. آزمایش‌های زیر برای سنجش میزان سلامت داوطلبان انجام می‌شوند:
- تست بینایی شامل میدان و عمق دید و تست کوررنگی
- آزمایش‌های کامل ادرار و خون حتی HIV به همراه سنجش فشار خون
- ادیومتری (نوار گوش)
- نوار مغز و قلب
- عکس از قفسه سینه و نوار ریه
- عکسبرداری و معاینه وضعیت سلامت دندان و فک
- معاینه کلی بدن جهت احراز سلامت جسمانی
- حداقل قد ۱۶۵ سانتی متر

حداکثر سن برای استخدام خلبان

نکته قابل توجه اینکه حداکثر سن استخدام در شرکت‌های هواپیمایی ۲۶ سال و حداقل سن نیز ۱۸ سال است.

حداقل قد برای رشته خلبانی

حداقل قد برای رشته خلبانی ۱۶۵ سانتی متر است

• موقعیت , سراسر کشور
• حقوقتوافقی
• مدرک تحصیلیکارشناس,کارشناس ارشد,دکتری

فرصت‌های شغلی مشابه (استخدام خلبان و کمک خلبان در داخل و خاج از کشور - دولتی خصوصی ۱۴۰۳)

• شرایط رشته خلبانی برای خانم ها و آقایان در ایران - دانشگاه خلبانی
• شرایط خلبان شدن زنان و مردان در ایران + حقوق خلبانی
• استخدام ارتش با مدرک دیپلم و سیکل در استان گیلان (افسری و خلبانی هوانیروز)